Arkadaslar eğer sizin için uygun ise en azından bir kez reklamlara tıklayarak bana destek olabilirsiniz,Şimdiden sizlere teşekkür ederim.

KUMANDA DEVRELERİ

Kumanda devreleri; asenkron motorun ileri , geri , kesik çalıştırma , yol verme vb.  uygulamalarında kullanılan devrelerdir. Buton, anahtar, paket şalter, sınır anahtarı vb.  yapılardan oluşur.Bu devreler ile kontaktör, röle vb. yapılar kontrol edilerek asenkron motor kontrolü gerçekleştirilir. 1 fazlı ve 3 fazlı asenkron motor kontrolü yapılabilir.

GÜÇ DEVRELERİ

Genellikle yüksek akımların geçtiği, kontaktör, röle vb. yapılardan oluşan devrelerdir. Motor bağlantısı bu yapıların kontakları üzerinden yapılır.

1)ASENKRON MOTORUN KESİK ÇALIŞTIRILMASI

Asenkron motor kesik çalışma durumunda ; start butonuna basıldığı  süre boyunca motorun çalışmasını sağlayan yapılardır.

Çalışmasından bahsedecek olursak;

Kumanda devresinde aşırı akım rölesinin normalde kapalı kontağı üzerinden start butonuna giriş yapılmaktadır. Burada start butonuna bastığımız anda  buton kontakları konum değiştirerek “M” kontaktörünün  A1 ucu ile faz bağlantısı sağlamış olacaktır. A2 ucu nötr ucuna bağlı olduğundan kontaktör paleti çekerek kontakların konum değiştirmesi sağlanır. Elimizi start butonundan çektiğimizde kontaklar tekrar eski konumuna gelerek kontaktörün bobin enerjisi kesilerek kontak durumunun eski haline dönmesi sağlanır.

Güç devresinde fazlar “M” kontaktör kontakları ve aşırı akım rölesi üzerinden geçecek şekilde motor ile bağlantısı  sağlanmıştır. Kontaktör bobini enerjilendiğinde kontaklar konum değiştirerek motor ile faz bağlantısı sağlanır ve motor çalışır. Herhangi bir aşırı akım olduğunda A.A rölesinin kontakları konum değiştirir ve kumanda devresinde bulunan normalde kapalı kontak sayesinde kontaktör enerjisi kesilir bundan dolayı  motor faz bağlantısı kesilerek motorun çalışması sonlanır.

2)ASENKRON MOTORUN SÜREKLİ ÇALIŞTIRILMASI

Asenkron motorun sürekli çalıştırılması: Start butonuna basıldığında(elimizi basıp çektiğimizde)  motorun sürekli çalıştığı, stop butonuna bastığımızda ise motorun durduğu yapılardır. 

Çalışmasından bahsedecek olursak;

Kumanda devresinde aşırı akım rölesinin normalde kapalı kontağı üzerinden stop butonuna oradan start butonuna giriş yapılmaktadır. Burada start butonuna bastığımız anda  buton kontakları konum değiştirerek “M” kontaktörünün  A1 ucu ile faz bağlantısı sağlamış olacaktır. A2 ucu nötr ucuna bağlı olduğundan kontaktör paleti çekerek kontakların konum değiştirmesi sağlanır. Start butonu altına kontaktör yardımcı kontaklarından normalde açık(NA/NO) olan kontak bağlanmıştır. Böylece mühürleme işlemi yapılmıştır. Mühürleme işleminden dolayı elimiz start butonundan çeksek bile kontaktör çalışmaya devam edecektir. Stop butonuna bastığımız anda kontaktörün çalışması sonlanacaktır.

Mühürleme işlemi: Start butonu altına bağlanmış kontaktör kontağı ile yapılmıştır. Start butonuna bastığımızda kontaktör bobini enerjilenir. Kontakları konum değiştirir. Aynı esnada start butonu altına bağladığımız kontak kapalı(iletim) pozisyonuna geçer. Ve start butonu kontakları ile aynı anda bu kontak üzerinden de akım geçişi olur. Elimizi start butonundan çektiğimiz anda bile kontaktör çalışır durumdadır. Bu durum tamamen alternatif akım ve bobinden kaynaklanır. Elimizi çektiğimiz anda akım kesilmek isteyecektir. Buton yaylı yapıda olduğu için hemen kontagı açılır. Fakat altına bağladığımız kontağın durumu kontaktörün durumuna bağlıdır. Enerji kesildiği anda bobin o akıma ters yönde belli süre akım uygulayacağı için hemen durumunu değiştirmez. Bu süre alternatif akımın saniyedeki dalgalanma süresinden uzundur. Tam o esnada alternatif akımın(sinüs dalgası) ters yöndeki değeri bobin uçlarına gelir. Ve bu durum bobinin tekrar enerjilenip çekili olan paleti tekrar çekme işlemine yöneltecektir. Bu döngü sürekli olarak tekrarlanacaktır. Ve kontaktörün çalışır vaziyette olmasını sağlayacaktır. Biz ne zaman stop butonuna basıp kontaktör kontağı üzerinden geçen akımı keser isek  o zaman kontaktörün çalışması sonlanacaktır.

Güç devresinde fazlar “M” kontaktör güç kontakları ve aşırı akım rölesi üzerinden geçecek şekilde motor ile bağlantısı  sağlanmıştır. Kontaktör bobini enerjilendiğin de kontaklar konum değiştirerek motor ile faz bağlantısı sağlanır ve motor çalışır. Herhangi bir aşırı akım olduğunda A.A rölesinin kontakları konum değiştirir ve kumanda devresinde bulunan normalde kapalı kontak sayesinde kontaktör enerjisi kesilir bundan dolayı  motor faz bağlantısı kesilerek motorun çalışması sonlanır. Ayrıca stop butonuna basıldığı anda da motorun çalışması sonlanacaktır.

3)ASENKRON MOTORUN BİRDEN ÇOK KUMANDA MERKEZİNDEN KONTROLÜ

Aynı noktadan çalıştırılıp durdurulan veya başka noktalardan çalıştırılıp durdurulan yapılardır. Birden çok merkezden değişik kontroller yapılabilir. Biz burda sadece iki kumanda merkezinden çalıştırma ve durdurma konusuna değineceğiz.

Çalışmasından bahsedecek olursak;

Çalışma bakımından asenkron motorun sürekli çalışması adlı konuda anlatılanlar geçerlidir. Fark olarak burada iki adet kumanda merkezi bulunmaktadır. İkinci kumanda merkezi birinci ile aynı işlevi görmektedir. Stop butonu için konuşacak olursak bir önceki stop butonuna seri bağlanmıştır. Amacımız start butonu ve diğer bileşenlere giden faz bağlantısını kesmek olduğu için böyle yapılmıştır. Elektronikteki seri bağlı AND kapısının elektrik devresi gibi düşünebilirsiniz. Start butonu için konuşacak olursak; amacımız bu butona basıldığında devrenin çalışması olacağından birinci start butonu ile aynı işlevi yapması için paralel bağlanmıştır. Elektronikteki VEYA kapısı olarak düşünebilirsiniz. Mühürleme işlemi detayı bir önceki başlıkta anlatılmıştır. 1. veya 2. stop butonuna basıldığında çalışan kontaktör duracak. Tabi ki buna bağlı motor da duracaktır. 1. veya 2. start butonuna basıldığında ise kontaktör çalışacak ve buna bağlı motor çalışacaktır. 

Güç devresi bir önceki konu başlığında anlatılan detay ile aynıdır.

NOT: 2 veya daha fazla kumanda merkezi için bağlayacağınız tüm stop butonları birbirine seri ,  tüm start butonları birbirine paralel bağlanır.

4)ASENKRON MOTORU DEVİR YÖNÜ DEĞİŞTİRME

Asenkron motorun devir yönünün değişmesi için herhangi iki fazın bağlantısının birbiri ile değiştirilmesi gerekir. Bu işlem kontaktörler yardımı ile yapılır. Motor bir yönde döner iken diğer yönde döndürmeyi sağlayan devrenin çalışmaması gerekir. Bu sebebten ötürü kilitleme devreleri ile motor çalıştırılır. Bunlar BUTONSAL KİLİTLEME ve ELEKTRİKSEL KİLİTLEME olarak iki çeşittir.

4.1) BUTONSAL KİLİTLEME

İleri ve geri butonundan oluşan yapılardır. Aynı zamanda ileri yönde ve geri yönde motorun çalışmasını sağlayan 2 adet kontaktör bulunur. İleri ve geri yön butonları olarak JOG buton ile adlandırdığımız çift yönlü butonlar kullanılmaktadır.

Çalışmasından bahsedecek olursak;

Kumanda devresinde, faz bağlantısı aşırı akım rölesinin kapalı kontağı üzerinden Stop butonuna ,oradan çıkıp İleri butonunun kapalı kontağına giriş yapmıştır. Buradan kilitleme olması için Geri butonunun açık kontağına oradan da Geri yön kontaktörünün “A1” bobin  giriş yapılıp kontaktörün “A2” bobin ucu bağlantısı nötr ile sonlandırılmıştır. İleri butonunun açık kontağından ise Geri butonun kapalı kontağına oradan da İleri yön kontaktörünün “A1” bobin  ucuna giriş yapılıp kontaktörün “A2” bobin ucu bağlantısı nötr de son bulmuştur. Butonların kontaklarının birbirine kapalı ve açık kontaklar üzerinden bu şekilde bağlanması işlemine butonsal kilitleme işlemi denir. 

İleri butonuna basıldığında normalde açık kontağı kapanır. Altında bulunan İleri yön kontaktörünün kontağı ile mühürleme işlemi yapılır. Elektrik akımı buradan geçerek Geri butonunun kapalı kontağı üzerinden ileri yön kontaktörünü çalıştırır. Bu kontaktöre bağlı olan motor bir yönde dönmeye başlar. Motoru durdurmak için stop butonuna basılır.

Elektrik akımı İleri butonunun kapalı kontağı üzerinden  Geri butonunun açık kontağına gelir.Geri butonuna bastığımızda  normalde açık kontağı kapanır. Altında bulunan Geri yön kontaktörünün kontağı ile mühürleme işlemi yapılır. Elektrik akımı buradan geçerek Geri yön kontaktörünü çalıştırır. Bu kontaktöre bağlı olan motor İleri yönün tersi yönde  dönmeye başlar. Motoru durdurmak için stop butonuna basılır.

Not: Motor bir yönde dönerken diğer yönde döndürecek butona bastığımızda motor hemen tersi istikamette dönecektir. Bu ani yön değiştirme durumu büyük güçlü motorlarda sargılarda aşırı akıma sebebiyet verir. Ayrıca şebekeden aynı oranda büyük akımların çekilmesine sebebiyet verir. Buda sargı izolasyonu na zarar verir. Aynı şekilde motorun hemen ters yöne dönmesi o yöne hemen dönmek isterken  motorun sarsılmasına sebebiyet verir.

Not: Jog buton normalde açık ve kapalı kontağı bulunan kumanda devresi elemanıdır.

Güç devresinde, motorun devir yönünün değiştirilmesi için iki fazın daha önce bağlandığı yerden farklı bağlantı uçlarına bağlanması gerekir. Yani iki fazın yer değiştirmesi gerekir. İleri kontaktörü çalışırken bir yönde dönmesi için bağlantı yapılmıştır. Geri kontaktörü  çalıştığında ise kontaktör kontakları ile daha önceki bağlantıda ki iki fazın yeri değiştirilmiştir. Böylece motor dönüş yönü bir önceki yönün tersi yönde değiştirilmiş olur.

4.2)ELEKTRİKSEL KİLİTLEME

Asenkron motorun ileri ve geri yönde çalışmasını sağlayan ikinci yöntemdir. Birinci yöntemden farklı olarak kilitleme işlemi kontaktörlerin kapalı kontakları ile yapılır. Ayrıca kilitleme işlemi kontaktör  kontaklarından yapıldığından dolayı ileri ve geri yön butonlarının çift yönlü(JOG) buton olmasına gerek yoktur.

Çalışmasından bahsedecek olursak;

Faz bağlantısı A.A.R kapalı kontağı üzerinden stop butonuna giriş yapıp oradan İleri yön butonuna giriş yapmıştır. Buradan çıkan bağlantı ucu kilitleme olması için Geri yön kontaktörünün normalde kapalı kontağına giriş yapmıştır. Buradan da  İleri yön kontaktörünün bobin ucuna girip oradan nötr ile bobin ucu bağlantısı tamamlanmıştır. Aynı işlem Geri yönde döndürme sağlayan kısım içinde yapılmıştır.  Mühürleme işlemleri İlgili yön butonlarının altında ilgili yöndeki kontaktörün kontakları ile yapılmıştır. Kontaktörün  çalışmasının durdurulması için stop butonuna basılması gerekir. 

NOT: Buradaki kilitleme işlemi iki kontaktörün kapalı kontakları üzerinden yapılmıştır. İleri yön devresi çalışırken geri yön devresi çalışamaz  , geri yön devresi  çalışırken ileri yön devresi çalışamaz. İleri yön kontaktörü çalışırken normalde kapalı kontağı açılacak ve geri yönde döndürme işlemi yapan devrenin çalışması engellenecektir. Geri yön kontaktörü çalışırken normalde kapalı kontağı açılacak ve ileri  yönde döndürme işlemi yapan devrenin çalışması engellenecektir.  Bu işleme elektriksel kilitleme işlemi denir.

NOT: Butonsal kilitlemeden farklı olarak; Motor bir yönde dönerken diğer yöndeki butona basıldığında motor diğer yönde çalışmaz. Stop butonuna basılıp çalışma durdurularak diğer yönde çalışma için ilgili yön butonuna basılarak çalışma sağlanır.

Güç devresi ise bir önceki başlıkta(butonsal kilitleme) anlatılan yapı ile birebir aynıdır.

5)ASENKRON MOTORU ZAMAN AYARLI ÇALIŞTIRMA

Asenkron motoru zaman ayarlı çalıştırmak için Zaman Rölelerin den faydalanırız.Zaman röleleri  Yol verme, devir yönü değiştirme, koruma devreleri vb. uygulamalarda kullanılır. Çalışma şekline göre iki çeşittir;

• Düz zaman rölesi
• Ters zaman rölesi

Düz zaman rölesi; Bobin uçları enerjilendiğinde saymaya başlayan ve ayarladığımız süre sonunda kontakları konum değiştiren kumanda devre elemanıdır. Bobin enerjisi kesildiğinde çalışması sonlanır.

Ters zaman rölesi; Bobin uçları enerjilendiğinde kontakları hemen konum değiştiren ve bobin enerjisi kesildiğinde saymaya başlayan ayarlanan süre sonunda kontakları eski haline gelen kumanda devre elemanıdır.

5.1)ASENKRON MOTORUN DÜZ ZAMAN RÖLESİ İLE ÇALIŞTIRILMASI

Start butonuna basıldığında motorun çalışması sağlanır , ayarladığımız süre sonunda ise motorun çalışmasının  sonlandığı yapılardan bahsedeceğiz;

Çalışmasından bahsedecek olursak;

Kumanda devresinde ; faz bağlantısı aşırı akım rölesinin kapalı kontağı üzerinden stop butonuna , oradan çıkılıp start butonuna giriş yapılmıştır. Start butonu kontaklarına C yardımcı kontaktörü kontağı ile mühürleme işlemi yapılmıştır. Start Butonu kontağından çıkan uç  C yardımcı kontaktörünün “A1” bobin ucuna girilmiştir. “A2” bobin ucu ise nötr ile bağlanmıştır.  Zaman rölesinin “A1” bobin ucu C kontaktörünün “A1” bobin ucuna bağlanmıştır. “A2” bobin ucu ise nötr ile bağlanmıştır. Daha sonra start butonu kontağı çıkış ucundan Zaman rölesinin normalde açık(NO/NA) kontağına giriş yapılıp, buradan çıkan uç M kontaktörünün “A1” bobin ucuna girilmiştir. “A2” bobin ucu ise nötr ile bağlanmıştır.

Burada Start butonuna basıldığı anda C kontaktörü ve Zaman rölesi çalışmaya başlayacaktır. Elimizi start butonundan çeksek bile mühürleme işleminden dolayı enerji kesilmeyecektir. Zaman rölesi çalışmaya başladığı andan itibaren bizim ayarladığımız süre kadar saymaya başlayacaktır. Süre dolduğunda Normalde açık(NO/NA)  kontağı kapanıp M kontaktörü çalışmaya başlayacaktır. M kontaktörü kontaklarına bağlı olan asenkron motor  dönmeye başlayacaktır. Stop butonuna bastığımızda ise çalışma son bulacaktır.

Güç devresinde; güç devresi ASENKRON MOTORUN SÜREKLİ ÇALIŞTIRILMASI konusundaki güç devresi ile birebir aynıdır. Çalışma prensibi birebir aynıdır. 

5.2)ASENKRON MOTORUN TERS ZAMAN RÖLESİ İLE ÇALIŞTIRILMASI

Start butonuna basıldığında motorun çalıştığı Stop butonuna basıldığında ise motorun ayarlanan süre sonunda çalışmasının sonlandığı yapılardan bahsedeceğiz;

Çalışmasından bahsedecek olursak;

Kumanda devresinde ; faz bağlantısı aşırı akım rölesinin kapalı kontağı üzerinden stop butonuna , oradan çıkılıp start butonuna giriş yapılmıştır. Start butonu kontaklarına C yardımcı kontaktörü kontağı ile mühürleme işlemi yapılmıştır. Start Butonu kontağından çıkan uç  C yardımcı kontaktörünün “A1” bobin ucuna girilmiştir. “A2” bobin ucu ise nötr ile bağlanmıştır. Ters Zaman rölesinin “A1” bobin ucu C kontaktörünün “A1” bobin ucuna bağlanmıştır. Ters Zaman rölesinin “A2” bobin ucu ise nötr ile bağlanmıştır. Daha sonra faz ucundan C yardımcı kontaktörünün normalde açık(NO/NA) kontağına giriş yapılmıştır. Buradan çıkan uç Ters Zaman rölesinin  normalde açık (NO/NA) kontağına giriş yapılıp, çıkan uç motoru kontrol eden M kontaktörünün “A1” bobin ucuna girilmiştir. M kontaktörünün “A2” bobin ucu ise nötr ile bağlanmıştır. Ayrıca C yardımcı kontaktörünün normalde açık(NO/NA) kontağına M kontaktörü kontağı ile mühürleme işlemi yapılmıştır.

Start butonuna basıldığı anda C kontaktörü ve Ters zaman rölesi çalışmaya başlayacaktır. Ters zaman rölesi hemen açık kontağını kapatacağından M kontaktörü de C kontaktörünün kontağı üzerinden enerjilenip çalışacaktır ve motor dönmeye başlayacaktır. Stop butonuna bastığımız anda C kontaktörünün ve Ters zaman rölesinin enerjisi kesilecektir. M kontaktörü mühürleme işlemi olduğu için enerjisi kesilmeyecektir. Ters zaman rölesi bu esnada saymaya başlayacaktır. Ayarlanan süre sonunda Ters zaman rölesinin kontağı açılarak  M kontaktörünün enerjisi kesilecek ve motorun çalışması sonlanacaktır.

Güç devresinde; güç devresi ASENKRON MOTORUN SÜREKLİ ÇALIŞTIRILMASI konusundaki güç devresi ile birebir aynıdır. Çalışma prensibi birebir aynıdır. 

6)ASENKRON MOTORA YILDIZ – ÜÇGEN YOL VERME

Asenkron motor kalkış anında nominal akım değerinin 5 ile 7 katı arasında akım çeker. Bu akım ;motor nominal akım değerlerine göre belirlenen kumanda devre elemanlarına zamanla zarar verir. Bu zararın önlenmesi ve kalkış akımının azaltılması için motor yıldız çalıştırılır motor devrine ulaştığında üçgen çalışmaya devam edilir. Bu işlem zaman rölesi aracılığı ile yapılır.

Üçgen bağlı motor da Uh=Uf ve Ih = 1,73 . If dir. Bu motor yıldız bağlanır ise ;

Yıldız bağlantıda Uh=1,73 . Uf  ve Ih=If olduğundan Uf=0,58Uh olur. Şebeke akımı ile hat akımı eşittir.Motor yıldız bağlı iken üçgen bağlı motora göre şebekeden 1,73 oranında az akım çeker. Yani yani aynı motor yıldız bağlanırsa şebekeden çekilen akım If . 1/1,73 =If . 0,58 olur.   Bu da %33 oranında az akım çekeceğini gösterir.  Bu sebeble kalkış akımını azaltmak adına motor yıldız bağlı olarak çalıştırılır. Motor devrini aldıktan sonra üçgen çalışmaya geçilir. 

Bu oranı formülle gösterecek olursak; 

I yıldız / I üçgen = (I faz. 1/1,73) / ( If . 1,73) =If / (If. 2,9929) = 0,3341 =%33 olur.

HAFİF BİLGİ: ASENKRON MOTORUN KALKIŞ ANINDA  FAZLA AKIM ÇEKMESİNİN SEBEBİ: ROTOR DURGUN HALDE İKEN STATOR İÇERİSİNDE OLUŞAN DÖNER  MANYETİK ALAN AKILARINI MAKSİMUM DERECEDE KESER. BU DA ROTOR ÜZERİNDE DAHA ÇOK GERİLİM İNDÜKLENMESİNE SEBEBİYET VERİR. VE  ROTOR KISA DEVRE ÇUBUKLARI ÜZERİNDEN DAHA ÇOK AKIM AKMASINA SEBEB OLUŞTURUR. BU AKIMLAR ROTOR ÜZERİNDE BİR MANYETİK ALAN OLUŞTURUR. BU MANYETİK ALAN STATOR MANYETİK ALANINI AZALTICI YÖNDEDİR. BU SEBEBLE   STATOR SARGILARINDA OLUŞAN MANYETİK ALANDA AZALMA OLUŞACAKTIR. BU AZALMANIN KARŞILANMASI İÇİN MOTOR DAHA ÇOK AKIM ÇEKMEK İSTEYECEKTİR. BU SEBEBLE MOTOR DURGUN HALDEN DÖNME HALİNE GEÇERKEN ÇOK FAZLA AKIM ÇEKECEKTİR. MOTOR DÖNMEYE BAŞLADIĞINDA ROTOR DEVİR SAYISI STATOR DEVİR SAYISINA YAKLAŞTIKÇA ROTOR , SATATOR SARGILARINDA OLUŞAN DÖNER MANYETİK ALANI DAHA AZ KESECEĞİNDEN MOTOR DAHA AZ AKIM ÇEKECEKTİR.

6.1) YILDIZ BAĞLANTI

Yıldız bağlantıda hat gerilimi faz geriliminin 1.73(√3) katıdır. Hat akımı ile faz akımı birbirine eşittir.

6.2) ÜÇGEN BAĞLANTI

Üçgen bağlantıda hat gerilimi faz gerilimine eşittir.Bobin sargısı gerilimi iki faz arasındaki gerilime eşit olduğu için böyledir.Hat akımı ise faz akımının 1.73(√3) katına  eşittir.

6.3) YILDIZ ÜÇGEN YOL VERME KUMANDA VE GÜÇ DEVRESİ

Çalışmasından bahsedecek olursak ;

Kumanda devresinde;

Faz hattı A.A.R kontağından geçip Stop butonuna oradan çıkıp Start butonuna girmiştir. Buradan çıkarak M kontaktörü bobininin “A1” ucuna  girip bobinin “A2” ucu nötr ile sonlandırılmıştır. Ayrıca start butonu altına M kontaktörü  (NO/NA) normalde açık kontağı ile mühürleme işlemi yapılmıştır. Start butonu çıkışından üçgen çalışma kontaktörü (NC/NK) normalde kapalı kontağına giriş yapılmıştır.Amacı  Üçgen kontaktörü çalışırken Yıldız kontaktörünün çalışmasını engellemektir.   Buradan çıkılarak Zaman rölesinin “A1” bobin ucuna girilmiştir. “A2” bobin ucu ise nötr ile sonlandırılmıştır. Daha sonra Üçgen kontaktörünün  (NC/NK) normalde kapalı kontağından tekrar bağlantı alınıp Zaman rölesinin (NC/NK) normalde kapalı kontağı üzerinden Yıldız çalıştırma kontaktörünün “A1” bobin ucuna  girilmiş, “A2” bobin ucu ise nötr ile sonlandırılmıştır. Daha sonra Start butonu çıkışından tekrar bağlantı alınıp Zaman rölesinin (NO/NA) normalde açık kontağı üzerinden Yıldız çalıştırma kontaktörünün (NC/NK) normalde kapalı kontağına giriş yapılmıştır. Amacı Yıldız kontaktörü çalışırken üçgen kontaktörünün çalışmasını engellemektir. Aynı işlem yukarıda da yapılmıştır. Buna kilitleme işlemi denir. Daha sonra bu kontaktan çıkan bağlantı ucu ile Üçgen çalıştırma kontaktörünün “A1” bobin ucuna giriş yapılmıştır. “A2” bobin ucu ise nötr ile sonlandırılmıştır. Ayrıca Zaman rölesinin (NO/NA) normalde açık kontağının hemen altına Üçgen çalıştırma kontaktörünün (NO/NA) normalde açık kontağı ile mühürleme işlemi yapılmıştır. Amacı; motor ayarlanan süre kadar yıldız çalıştıktan sonra üçgen çalışmaya geçecektir. Tam bu sırada Zaman rölesinin enerjisi kesilecektir.  Üçgen çalışmayı başlatan Zaman rölesinin kapanmış kontağı açılacağından kontaktan enerji geçişi olmayacaktır. Üçgen kontaktörünün çalışmasının devam edebilmesi için Zaman rölesinin açık kontağına bu sebebten dolayı Üçgen kontaktörünün Normalde açık kontağı ile mühürleme işlemi yapılmıştır.

Güç devresinde ise ;

Faz hatları M kontaktörü (NO/NA) normalde açık kontakları üzerinden A.A.R kontaklarına giriş yapılmıştır. Bu kontaklar dan çıkan uçlar Motor klemens kutusundan Sargı giriş uçları olan (U, V, W) bağlantı noktalarına bağlanmıştır. Bu giriş uçlarını Motorun Üçgen çalışmasını sağlamak için Sargı çıkış uçları olan (Z, X, Y)  ile karşılıklı  bağlantısı için Üçgen kontaktörünün Normalde açık(NO/NA)  kontakları üzerinden bağlantı sağlanmıştır. Motorun Yıldız bağlı çalışması için ise  Sargı çıkış uçları olan (Z, X, Y) uçlarının kendi arasında bağlantısı için Yıldız kontaktörünün Normalde açık(NO/NA) kontakları üzerinden bağlantı sağlanmıştır.

Start butonuna bastığımız anda ayarladığımız süre kadar motor Yıldız bağlı olarak çalışacaktır. Ayarlanan geçiş süresi sonunda motor Üçgen bağlı olarak çalışmaya devam edecektir. Stop butonuna bastığımız anda çalışma sonlanacaktır. 

Not: Yıldız bağlı iken normal devrine ulaştığı hâlde üçgen bağlantıya geçilmezse motor, normal çalışma momentinin sadece 1/1,73  ü kadar moment ile çalışır. Bunun sebebi ise üçgen çalışmaya göre 1/1,73 kadar az akım çekmesidir. Eğer anma yükü ile yüklenecek olursa motor yük momentini karşılayamaz.

Not: Motorun yıldız bağlantıdan üçgen bağlantıya geçişi süresi kısa olmalıdır. Yavaş bir geçişte  devir düşeceğinden darbe şeklinde  ani fazla akım çekmesine sebeb olacaktır. Yıldız – Üçgen geçiş süresini belirlemek için Motor yüksüz çalıştırılır ve kalkış akımından nominal çalışma akımına geçiş süresi gözlemlenir. İşte bu gözlemlediğimiz süre yıldız çalışmadan üçgen çalışmaya geçiş süresidir. 

Not: VAKİT BULDUKÇA YAZMAYA DEVAM EDECEĞİM DEVAMI GELECEKTİR. BİLGİNİZE SUNARIM….

Arkadaslar destek olmak adına YouTube kanalıma abone olurmusunuz.?

https://m.youtube.com/@hafifbilgiler9911